PROKRUSTES’İN YATAĞI

Prokrustes(1) Grek mitolojisinde, Atina-Megara yolunda yaşayan bir haydut, bir canavardır. Mitolojiler her ne kadar masalsı anlatımlarsa da günümüze kadar yansıyan bir kavram bir mesaj taşırlar, içlerinde insanlığa aktarmak istedikleri olay ve yorumları barındırırlar. Bu günlerde yaşadıklarımıza “Prokrustes’in yatağı” mitolojisi en uygun düşeni bence… Bu Haydut’un boyu tam kendisine göre bir demir karyolası varmış, yoldan geçenleri misafir etmek gerekçesiyle o karyolaya zorla yatırır, boyu kısa gelenleri mengene ile çekerek uzatır, uzun gelenleri baltayla ayaklarını keserek karyolanın boyuna uygun hale getirmeye çalışırmış. Böylece Prokrustes, yatağın boyunun ideal ölçülerde olduğunu ve herkesin boyunun bu yatağa uygun olması gerektiğini düşünürmüş. İşte “Prokrustes’in yatağı” deyimi bu hikayeden gelmektedir ki, kişilerin kendi dışındakilerin düşüncelerine, yaşam felsefelerine zerre kadar saygı duymayan, insanları tek tipleştirmeden yana, hoşgörüsüz, antidemokratik uygulamalarını özetlemek için kullanılmaktadır…

Şimdi durup dururken bu mitolojik kavram nerden düştü aklına derseniz, son günlerde ilimizdeki eski stadyumun yıkılınca yerine ne yapılması gerektiği konusundaki tartışmalara bakın derim… Kentimizin çağdaş yaşamı destekleyen tüm aklıselim insanları, bu kadar sıkışık bir şehir merkezinde, nefes alınabilecek bir kent meydanı yapılmasının uygun olacağını ve bunu da şimdiye kadar yaptıklarını referans kabul edersek en iyi Büyük Şehir Belediyesinin yapacağını söylemekte ve yazıp çizmektedirler. Şimdi kentimizde oluşacak bir yeni güzelliğin onurunu sırf sayın Büyükerşen‘e kaptırmamak için kendi betondan yana, derinliği olmayan, dogmatik, çağdışı düşüncelerini, Prokrustes’in yatağına yatmak istemeyen Eskişehir halkına dayatmak başka hangi deyimle açıklanır…

Bu mitolojik söylemin yani Prokrustes’in sonunu merak ediyorsanız onu da anlatayım… Bu günkü Ege Denizine adını verdiği düşünülen Egesus’un oğlu Theseus  babasını görmek için Atina’ya doğru yola çıkar. Prokrustes onu da misafir etmek bahanesi ile mekanına götürür ancak yatağa bağlayamaz. Bu kez Theseus kavgadan galip çıkar, Prokrustes’i kendi yatağına bağlar ve onu, yaptığından farklı olarak baltayla ayaklarını değil başını keserek cezalandırır… Yerel siyasetçilerin olaya emir eri gibi veya ben bildiğimi okurum tarzında yaklaşmayacağını düşünmek istiyorum, içlerinde yaşadığı kentin ve halkın çıkarlarını gözeten aklıselim insanlarda olduğuna inanıyor ve ikinci bir “gezi olayını” Eskişehir’de yaşamamayı diliyorum…

Günün sözü: Bütün genellemeler yanlıştır… Friedrich Nietzsche

(1) Prokrustes o dönemde metali döverek şekil verenlere takılan genel isimdir.